FRANCË- Si qeveria franceze ashtu edhe sektori privat janë detyruar të gjejnë mënyra për t’u përshtatur pasi çmimet e gazit dhe energjisë elektrike janë rritur në mënyrë të qëndrueshme prej muajsh, duke kërcënuar disa sektorë me mbyllje në një përpjekje për të ulur kostot, duke përfshirë pishinat, gjimnazet dhe vendpushimet e skive.
Sipas France24, me afrimin e vjeshtës, kriza energjetike e Evropës po prek disa sektorë në Francë. Çmimet në rritje të gazit dhe energjisë elektrike po rrisin në mënyrë drastike kostot e funksionimit të objekteve publike dhe private.
Çmimet e energjisë në Francë dhe në mbarë Evropën arritën rekorde të të gjitha kohërave në fund të gushtit dhe duket se kriza nuk ka mbaruar ende. Çmimet e energjisë elektrike në Francë një vit më parë u rritën me 25% në 1,130 euro për megavat-orë, sipas Bursës Evropiane të Energjisë, duke shënuar herën e parë që çmimi i energjisë elektrike franceze tejkaloi 1,000 euro.
Presidenti francez Emmanuel Macron i ka bërë thirrje vendit të reduktojë konsumin e energjisë në javët dhe muajt e ardhshëm me të paktën 10 për qind, duke paralajmëruar se përndryshe kombi mund të përballet me racione dhe shkurtime këtë dimër.
“Përgjigja varet nga ne,” tha ai më 5 shtator, duke u kërkuar francezëve që të përdorin më pak ajër të kondicionuar dhe ngrohje për të shmangur mungesat e energjisë. Ndërsa Macron paralajmëron se shkurtimet e detyrueshme të energjisë mund të futen nëse përpjekjet vullnetare nuk janë të mjaftueshme, disa sektorë tashmë kanë ndërmarrë veprime.
Pishinat publike, pistat e akullit të mbyllura
Sektorë me energji intensive si pishinat dhe shesh patinazhi në akull po goditen rëndë nga rritja e çmimeve të gazit. Kompania operative Vert Marine vendosi të mbyllë rreth 30 pishina publike që menaxhon në Montauban, Versailles dhe Limoges, më 5 shtator.
Rreth 10% e 4000 pishinave publike në Francë menaxhohen përmes një shërbimi publik dhe jo drejtpërdrejt nga komuniteti ku ato ndodhen. Vert Marine i tha AFP se po mbyllte “përkohësisht” një të tretën e 90 institucioneve që menaxhon dhe ka vendosur “staf në papunësi të pjesshme”.
Në një deklaratë për shtyp kompania deklaroi se fatura e saj e energjisë ishte rritur nga “15 në 100 milionë euro”, që sipas saj ishte “i gjithë qarkullimi vjetor i kompanisë”. Ajo ka mbyllur pistat e akullit që menaxhon për të njëjtat arsye. Situata ka zemëruar shumë, pasi mbyllja i mohon aksesin mbajtësve të biletave sezonale, njerëzve që marrin pjesë në programe sportive dhe grupeve shkollore.
Zemërim kanë shprehur edhe komunat franceze. Kryebashkiaku i qytetit të Champigny, i vendosur në periferi juglindore të Parisit, i tha të përditshmes franceze Le Parisien se ishte një “vendim autoritar dhe i njëanshëm”. Ata gjithashtu përmendën se diskutimet ishin “në progres” me Vert Marine për të rihapur shesh patinazhi “sa më shpejt të jetë e mundur”.
Ministrat e kabinetit kanë thënë se po punojnë me përfaqësuesit vendas për të gjetur një zgjidhje.
“Ne po punojmë me përfaqësues nga pishinat dhe pistat e akullit, si dhe me autoritetet lokale për të gjetur mënyra për të reduktuar konsumin e energjisë,” tha një deklaratë e përbashkët javën e kaluar nga ministrja e sportit, Amélie Oudéa-Castéra dhe ministrja e tranzicionit të energjisë. Agnès Pannier-Runacher, pa dhënë detaje të mëtejshme.
Vendpushimet e skive në pikëpyetje
Edhe operatorët e vendpushimeve të skive kanë shprehur shqetësimin e tyre në prag të sezonit dimëror. Çmimet aktuale të energjisë elektrike janë “një pengesë e madhe”, tha për AFP Fabrice Boutet, menaxher i përgjithshëm i grupit SATA, i cili menaxhon ashensorët në disa vendpushime skish. Sipas parashikimeve, çmimet aktuale do të rrisin faturën e energjisë së grupit nga afërsisht 2 në 20 milionë euro, tha ai, duke vënë në dukje se shpejtësia e ashensorit dhe orët e hapjes gjithashtu do të duhet të rregullohen.
“Kjo rritje në normat e energjisë është brutale dhe krejtësisht e paprecedentë. Nëse energjia elektrike do të përfaqësonte ndërmjet 3 dhe 5% të xhiros në varësi të zonës, shumëzimi i faturës me tre apo edhe katër, siç ndodh sot, do të rriste automatikisht kostot në 10 deri në 20% të xhiros“, tha Laurent Reynaud nga Domaines Skiables de France, një grup profesional i operatorëve të resorteve të skive.
Edhe pse profesionistët e këtij sektori janë të sigurt se vendpushimet e tyre të skive do të mund të hapen këtë vit, ata kanë kërkuar mbështetjen e shtetit.
Shërbimet publike ‘në rrezik’
Autoritetet lokale janë goditur gjithashtu nga rritja e çmimeve të energjisë, e cila ka vënë në tendosje buxhetet e shumë qyteteve franceze. Pishinat aktualisht kryesojnë listën e shpenzimeve, por shërbime të tjera publike lokale si gjimnazet, muzetë, bibliotekat dhe shkollat mund të preken nëse nuk gjenden zgjidhje në muajt e ardhshëm.
“Buxhetet tona po shpërthejnë. Inflacioni po prek masivisht të gjitha ndërtesat e autoriteteve lokale, qofshin ato për sporte, ngjarje kulturore apo gjëra të tjera,” tha André Laignel, nënkryetar i Shoqatës së Kryebashkiakëve Francezë. Sipas APVF, një shoqatë që përfaqëson qytetet e vogla të Francës, shpenzimet e energjisë në disa bashki janë rritur me 50%.
Në një raport të botuar në fund të korrikut, Senati francez paralajmëroi se një rritje e kostove të energjisë mund të rrezikojë shërbimet thelbësore publike dhe mund t’i detyrojë komunitetet të braktisin investimet e tyre për të bërë kalimin në energjinë e gjelbër. Për më tepër, ato mund të çojnë në një rritje të taksave vendore, gjë që ndikon në fuqinë blerëse të familjeve.
Rritja e përgjithshme e kostove të energjisë për komunat lokale pritet të arrijë në 11 miliardë euro në vitin 2022. Disa komunitete kanë marrë masa për muaj të tërë në një përpjekje për të reduktuar faturat e tyre të energjisë. Komuna e Limoges, e vendosur në Francën qendrore, uli temperaturën e palestrave të saj dhe mbylli shesh patinazhinë e saj në akull këtë verë. Qytetet si Brive-la-Gaillarde në jugperëndim po planifikojnë të zbatojnë një plan energjie në vitet e ardhshme që përfshin iniciativa si reduktimi i ndriçimit në vendet publike gjatë natës.
Papunësia e pjesshme dhe prodhimi i reduktuar
Çmimet në rritje po detyrojnë tashmë disa kompani, si Aluminium Dunkerque në Francën veriore, të marrin vendime strategjike për dimrin e ardhshëm. Kombinati i shkritjes së aluminit ka vendosur të ulë prodhimin me 22% për tremujorin e fundit të 2022, në mënyrë që të mund të paguajë faturat.
“Nga tetori, ne do të përjetojmë një humbje shumë të konsiderueshme nëse vazhdojmë prodhimin ashtu siç është,” tha për Reuters menaxheri i përgjithshëm i kompanisë, Guillaume de Goÿs. Ai shtoi se faturat e energjisë elektrike të kompanisë mund të rriten nga 40 milionë euro në muaj sot në 150 milionë euro në dhjetor, varësisht nga çmimet e energjisë elektrike. Për momentin, tha ai, 650 punonjësit e sajtit do të vazhdojnë të punojnë me kohë të plotë.
Kompani të tjera çeliku kanë njoftuar gjithashtu shkurtime të prodhimit dhe riorganizim të brendshëm për të kufizuar ndikimin e rritjes së kostove të energjisë elektrike. Ascométa, e cila ka 1200 punonjës në Francë, do të ndalojë operacionet për dy deri në tre javë në dhjetor në fabrikat e saj Hagondange (në lindje të Francës) dhe Fos-sur-Mer (afër Marsejës). Disa punonjës do të fillojnë të punojnë me kohë të pjesshme.
Kompania e njohur franceze e qelqit Duralex njoftoi më 1 shtator se nuk do ta përdorë furrën e saj për të paktën katër muaj duke filluar nga nëntori dhe do t’i vendosë të gjithë punonjësit e saj në papunësi të pjesshme. “Prodhimi me ritmet e sotme të energjisë do të gjeneronte humbje të paqëndrueshme,” tha presidenti i kompanisë, José-Luis Llacuna, në një deklaratë që shpjegon vendimin.
Por pjesa më e vështirë ka të ngjarë të vijë në fillim të vitit 2023.
“Pothuajse gjysma e të gjitha kompanive – veçanërisht ato të mëdha, por jo vetëm, duhet të rinovojnë kontratat e tyre të furnizimit me energji elektrike. Disa prej tyre mund të gjejnë veten me çmime që janë shumëzuar deri në pesë herë deri në janar 2023,” tha sipërmarrësi Marc Alric për French.
Me çmimet globale të energjisë që nuk ka gjasa të stabilizohen gjatë muajve të ardhshëm, dimri i ardhshëm mund të ketë një ndikim të rëndë në sektorët industrialë në të gjithë Francën dhe në mbarë botën.
