KINË- Hulumtimet e fundit të NASA-s kanë zbuluar se Diga e Tre Grykave në Kinë, projekti më i madh hidroelektrik në botë, po e ngadalëson rrotullimin e Tokës me 0.06 mikrosekonda në ditë. Ky fenomen është për shkak të rezervuarit gjigant të digës, i cili përmban 40 miliardë metra kub ujë, duke shkaktuar një rishpërndarje të konsiderueshme të masës në Tokë.
Ndërsa ky ujë grumbullohet, ai ndryshon shpërndarjen e peshës në sipërfaqen e planetit, duke ndryshuar dinamikën e tij rrotulluese. Gjeofizikanti i NASA-s, Benjamin Fong Chao u shpreh se rishpërndarja e masës në sistemin e Tokës ndikon në rrotullimin e saj. Ai tha se edhe pse vonesa prej 0.06 mikrosekondash në ditë mund të duket e papërfillshme, është një pasojë e matshme e kësaj rishpërndarjeje.
Ky fenomen ndjek parimin se lëvizja e masës drejt poleve përshpejton rrotullimin e Tokës, ndërsa lëvizja drejt ekuatorit e ngadalëson atë. Diga e Tre Grykave ngrihet 185 metra mbi lumin Jance dhe shtrihet për më shumë se 2 kilometra. Prodhon një sasi të habitshme prej 22,500 megavatësh energji elektrike, një fuqi që tejkalon prodhimin e energjisë të shumë vendeve. Megjithatë, ndikimi i tij shtrihet përtej prodhimit të energjisë, pasi ndikon në karakteristikat fizike të Tokës, përfshirë rrotullimin e saj.
Aftësia e Tokës për t’u rrotulluar varet nga shpërndarja e masës së saj në lidhje me boshtin e rrotullimit. Kur masa zhvendoset drejt ekuatorit, rrotullimi i planetit ngadalësohet. Anasjelltas, zhvendosja e masës drejt poleve përshpejton rrotullimin. Rezervuari masiv i Digës së Tre Grykave është një shembull se si inxhinieria njerëzore mund të ndikojë në këtë ekuilibër delikat.
Ndikimi i Digës së Tre Grykave është pjesë e një trendi më të gjerë të aktiviteteve njerëzore që po ndryshojnë vetitë fizike të Tokës. Projektet e mëdha të infrastrukturës, të tilla si digat dhe pompimi i ujërave nëntokësore, mund të ndikojnë në nivelet e detit, të anojnë boshtin e Tokës dhe të rishpërndajnë masën. Për shembull, cunami indonezian i vitit 2004, një fenomen natyror, e zhvendosi Polin e Veriut me 2.5 centimetra, duke demonstruar se si fenomenet natyrore dhe ato të shkaktuara nga njeriu bashkëveprojnë me dinamikën e Tokës.
Ndërsa Diga e Tre Grykave nxjerr në pah perspektivat e inovacionit njerëzor, ajo ngre gjithashtu pyetje në lidhje me ndikimet afatgjata mjedisore. Ngadalësimi i lehtë i rrotullimit të Tokës nxjerr në pah marrëdhënien komplekse midis inxhinierisë njerëzore dhe sistemeve planetare.
“Ky efekt i digës në rrotullimin e Tokës është si i pashmangshëm ashtu edhe delikat”, komentoi Chao, duke theksuar rëndësinë e njohjes së ndikimit në rritje të njerëzimit në proceset natyrore. Projekte të tilla kërkojnë shqyrtim të kujdesshëm të ndikimeve të tyre më të gjera për të siguruar zhvillim të qëndrueshëm dhe të përgjegjshëm.
