Dosja “Toyota”, pas sekuestrimit në Shqipëri të parave që vinin nga trafiku i drogës në Belgjikë, nis gjyqi në Bruksel. Pjesa shqiptare e hetimit ka çuar në dënime për korrupsion, ndërkohë që Shqipëria shpreson të anëtarësohet së shpejti në BE.
Çështja “Toyota” nis këtë të hënë, para gjykatës penale të Brukselit. Ky rast daton që nga viti 2018, kur afro 3.5 milionë euro cash u zbuluan në dy Toyota Auris që kishin ardhur nga Belgjika dhe po përgatiteshin të ankoroheshin në portin e Durrësit, në Shqipëri.
Një dosje klasike për pastrim parash dhe një shembull më shumë i depërtimit të mafieve shqiptare në tokën belge. Por gjithashtu, një provë më shumë për dëshirën e Shqipërisë për anëtarësim në Bashkimin Evropian, ku përparimi është bërë, por pengohet ende nga rritja e korrupsionit dhe ndikimi i organizatave kriminale, një “kancer” që përhapet në të gjitha nivelet e shoqërisë së këtij shteti të vogël të Ballkanit.
Para që vinin nga trafiku i drogës në Belgjikë
Le të rikthehemi te rasti. Më 13 qershor 2018, dy burra nisen me një kamion drejt Shqipërisë dhe mbërrijnë në Belgjikë tre ditë më vonë. Më 17 qershor, një shtetas shqiptar që jeton në Belgjikë ngarkon disa automjete të markës Toyota nga një garazh në Leeuw-Saint-Pierre dhe kamioni kalon sërish Evropën, duke kaluar nëpër Gjermani, Austri dhe Itali, ku hipën në një traget në portin e Barit, drejt portit të vogël të Durrësit, përtej detit Adriatik.
Por shërbimet sekrete shqiptare, të cilat dispononin informacione konfidenciale, njoftojnë doganën. Në momentin e zhdoganimit, kjo e fundit zbulon 3.366.700 euro dhe 80.000 franga zvicerane në para të thata, të paketuara në 106 pako të fshehura brenda dyerve të dy Toyota Auris. Mund të bëhet fjalë për para të trafikut të drogës në Belgjikë.
Një avokat dhe një prokuror të dënuar në Shqipëri
Dosja belge nis në kohën kur pjesa shqiptare, më e gjerë, pati një episod vendimtar javën e kaluar. Gjykata e Posaçme në Shqipëri dënoi avokatin shqiptar Radovan Çela – i ndjekur penalisht në pjesën belge – me katër vite burg për korrupsion aktiv. Në të njëjtën pjesë shqiptare të dosjes, ish-prokurori i Vlorës, Aurel Zarka, u dënua gjithashtu me katër vite burg.
Sipas shtypit shqiptar, janë përgjimet e telefonit Sky ECC të Radovan Çela-s, të vëna në dispozicion të autoriteteve shqiptare nga Belgjika, ato që zbuluan përpjekjen për korrupsion, ku avokati kishte ofruar para për prokurorin për të hequr sekuestrimin.
Një pengesë më shumë për anëtarësimin në BE
Këto dënime të fundit përbëjnë pengesa të tjera në përpjekjet e Shqipërisë për të hyrë në Bashkimin Evropian (BE). Këto përpjekje datojnë që nga viti 2009, kur vendi dorëzoi kërkesën për anëtarësim dhe mori statusin e vendit kandidat në vitin 2014.
Negociatat u hapën zyrtarisht në korrik 2022, me një synim përfundimtar në vitin 2030. Ndërkohë, përpjekjet shqiptare kanë qenë të rëndësishme, sidomos për të rikthyer besimin në autoritetet gjyqësore.
“Për të përmbushur kërkesat e BE-së, Shqipëria ka ndërmarrë reforma shumë të rëndësishme. Sipas mendimit tim, më e rëndësishmja gjatë këtyre dhjetë viteve të fundit është reforma e sistemit gjyqësor. Ajo është mbështetur institucionalisht dhe ekonomikisht nga BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara, duke krijuar institucione të reja për të garantuar pavarësinë e sistemit gjyqësor,” përmbledh Roland Dodani, profesor i së drejtës evropiane në Universitetin e Shkodrës.
Në thelb të saj është krijimi i një Gjykate të Lartë të re dhe një prokurorie, SPAK (Struktura e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar), me kompetenca të rëndësishme. Kjo ka mundësuar veçanërisht akuzimin, dhe ndonjëherë dënimin, e figurave të rëndësishme politike (një ish-president, një ish-kryeministër) dhe gjyqësore (prokurorë, policë…).
Më shumë se 50% e magjistratëve shqiptarë janë shkarkuar
Paralelisht, e gjithë pasuria, lidhjet dhe diplomat e magjistratëve të vendit janë inspektuar nga një komision i quajtur “vetting”. “Ky proces ka ndryshuar rrënjësisht sistemin gjyqësor shqiptar,” komenton Roland Dodani. Rezultati, afërsisht 300 magjistratë shqiptarë nga 800 të inspektuar janë, deri më tani, larguar nga sistemi. Një spastrim i vërtetë, i përjetuar dhimbshëm në Shqipëri.
“Ky rezultat i rëndësishëm ka krijuar disa probleme, sidomos për shkak të mungesës së magjistratëve në gjykata dhe një ngadalësimi të rëndësishëm të procedurave gjyqësore,” shpjegon ky studiues shqiptar.
Procesi i integrimit të Shqipërisë në Evropë është ende në vazhdim, javën e kaluar u zhvillua konferenca e pestë e anëtarësimit. Më 15 maj, në X, presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen deklaroi se “vendi i Shqipërisë është në BE”. Ndërkohë, kryeministri i Shqipërisë, socialisti Edi Rama, bën gjithçka të mundur për të lejuar anëtarësimin e vendit të tij në Bashkimin, duke u përpjekur veçanërisht të forcojë lidhjet me presidenten e Këshillit italian Giorgia Meloni, mbi çështjet emigracionit.
“Shqipëria duhet të përfundojë sa më shpejt të jetë e mundur reformat e kërkuara nga BE-ja, në mënyrë që të bëhet një shtet anëtar sa më shpejt të jetë e mundur,” vlerëson Roland Dodani. “Unë jam i bindur se BE-ja duhet të përpiqet të shtojë anëtarë të rinj në familjen e saj evropiane, sepse kjo do të forcojë pozicionin e saj dhe do të garantojë më shumë stabilitet në rajonin tonë.”
Gjithashtu, mbetet lufta kundër organizatave kriminale. “Kjo është një nga çështjet që Shqipëria nuk mund ta trajtojë vetëm dhe do të ketë nevojë për mbështetjen e BE-së dhe shteteve të tjera anëtare evropiane, veçanërisht për konkurrencën e pandershme dhe luftën kundër krimit të organizuar, i cili ka arritur një nivel ndërkombëtar dhe që mund të trajtohet vetëm në nivel ndërkombëtar.” Kështu, veçanërisht, magjistratët belgë të prokurorisë federale udhëtojnë rregullisht në Tiranë për të forcuar lidhjet midis drejtësive të të dy vendeve. Burimi: L’Echo / Vna.al
