Ukraina ka nevojë urgjente për më shumë qendra të kujdesit rehabilitues, tha Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) në një konferencë të martën (7 mars) ndërsa konfliktet dhe viktimat civile arrijnë në mijëra.
Përpara pushtimit të plotë të Rusisë një vit më parë, Ukraina tashmë kishte një nevojë të shtuar për qendra rehabilitimi fizik.
Sipas të dhënave të OBSH-së të vitit 2019, gjysma e popullsisë së Ukrainës kishte nevojë për një formë rehabilitimi, kryesisht e lidhur me barrën e lartë të vendit të sëmundjeve jo të transmetueshme; shifra për popullsinë evropiane ishte dy në pesë.
“Që nga pushtimi rus, nevoja për rehabilitim nuk ka qenë kurrë më e madhe në Ukrainë dhe vendet fqinje”, tha Satish Mishra, nga zyra evropiane e OBSH-së, në një konferencë për shtyp të martën.
“Rehabilitimi duhet të bëhet sa më shpejt. Redukton komplikimet dhe optimizon cilësinë e jetës së të lënduarve”, shtoi Mishra.
Por aksesi në kujdesin shëndetësor është vështirësuar nga lufta, e cila ka çuar në më pak njerëz në vend, një mjet të reduktuar të transportit publik, si dhe një rritje të ndërprerjeve të energjisë.
Disa nga ukrainasit e prekur nga lëndimet në kokë, djegiet, frakturat dhe amputimet që kanë nevojë për kujdes të specializuar mjekësor dhe rehabilitim fizik janë detyruar të udhëtojnë në vendet fqinje për të marrë kujdes.
“Vazhdimësia e kujdesit” mungon pasi nevojat për rehabilitim vazhdojnë të rriten, paralajmëroi Mishra.
Ushtria ruse ka vënë në shënjestër veçanërisht infrastrukturën mjekësore, pasi ka bombarduar disa spitale dhe reparte materniteti, duke përfshirë atë të Mariupol, Kherson dhe së fundmi, Druzhkivka, në rajonin e Donbas.
Që nga fillimi i luftës, sipas të dhënave të OBSH-së, 4000 persona në 25 qendra shëndetësore kanë marrë trajtim rehabilitues fizik. Kjo është arritur përmes korridoreve humanitare, trajnimit shtesë të personelit mjekësor dhe sigurimit të furnizimeve shtesë mjekësore.
“Kjo punë është bërë edhe më e rëndësishme për shkak të traumave të ndryshme të shkaktuara nga lufta. Shërbimet e rehabilitimit janë të nevojshme në të gjithë vendin, “tha Jarno Habicht, përfaqësuesi i OBSH-së në Ukrainë.
Karrige me rrota dhe aparate dëgjimi
Në Ukrainë, OBSH po punon me partnerë të ndryshëm nga sektori publik, duke përfshirë ministritë përkatëse dhe sektorin privat, për të ofruar kujdes shëndetësor.
Teknologjitë ndihmëse, të tilla si aparatet e dëgjimit, shikimit dhe lëvizshmërisë, janë kujdesi thelbësor shëndetësor, por konflikti e ka bërë aksesin dhe përdorimin e tyre të komplikuar.
Por lufta po rrit numrin e njerëzve që kanë nevojë për të, tha në konferencën e OBSH-së Tatiana Baryshok, nga Shoqata e Fizioterapistëve të Ukrainës.
“Teknologjitë ndihmëse u mundësojnë njerëzve të jetojnë një jetë të pavarur. Rreziku pa të është përjashtimi social, varfëria dhe varësia nga familja”, paralajmëroi ajo.
Rehabilitimi i të plagosurve dhe dhënia e aksesit në teknologjitë më të mira ndihmëse është ndër prioritetet e qeverisë, të cilat tashmë shiheshin si të tilla përpara se të shpërthente lufta, tha nënkryetari i kabinetit të Volodymyr Zelenskyy, Iulliia Sokolovska.
Në mesin e civilëve ukrainas, thuhet se 7,000 u vranë dhe 11,000 u plagosën, sipas Zyrës së Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut (OHCHR), e cila tha se kjo shifër është “ndoshta më e ulët se realiteti”.
Nga ana tjetër, humbjet janë shumë më të vështira për t’u vlerësuar nga ana ushtarake.
“Numri i vdekjeve në ushtrinë e tyre është ndoshta sekreti më i madh i kësaj lufte”, tha një burim ushtarak francez për Le Monde. Në fund të janarit, kreu i ushtrisë norvegjeze pretendoi se lufta kishte lënë rreth 100,000 ushtarë ukrainas të vdekur ose të plagosur.
Kujdesi rehabilitues nuk do të duhet të jetë vetëm fizik, pasi vlerësohet se 10 milionë njerëz do të kenë nevojë për mbështetje psikosociale pas traumës së shkaktuar nga konflikti, sipas Handicap International.
