SHBA – Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë tërhequr nga një ekip ndërkombëtar që është ngarkuar me mbledhjen e provave të mundshme të krimeve të luftës të kryera nga forcat ruse në Ukrainë. Ky zhvillim ka shkaktuar shqetësime lidhur me vazhdimësinë e hetimeve dhe pasiguri për provat e mbledhura deri tani, të cilat mund të përdoren për akuzat e mundshme të krimeve të luftës.
Qendra Ndërkombëtare për Ndjekjen e Krimit të Agresionit kundër Ukrainës (ICPA) ka përfshirë hetues nga disa vende evropiane dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe është mbështetur nga Agjencia e Bashkimit Evropian për Bashkëpunim në Drejtësi Penale (Eurojust), e cila mbikëqyr aktivitetet e këtij grupi. Shtetet e Bashkuara kanë qenë një kontribues i rëndësishëm në këtë iniciativë, duke ofruar mbështetje financiare dhe duke ndihmuar në ofrimin e dëshmive për bazën e të dhënave të grupit.
Megjithatë, në një deklaratë të bëra nga presidenti i Eurojust, Michael Schmidt, u njoftua se SHBA kishte bërë të ditur tërheqjen e saj nga ekipi i hetimeve për shkak të një ndryshimi të prioriteteteve në Departamentin e Drejtësisë të SHBA-së. Schmidt theksoi se ky ishte një zhvillim i papritur dhe se, megjithëse tërheqja e SHBA-së është një lajm i keq për ekipin, hetimet do të vazhdojnë me pjesëmarrësit e tjerë që janë ende pjesë e grupit.
“Ne sigurisht na vjen keq për këtë, por në të njëjtën kohë, padyshim që ne vazhdojmë të punojmë me pjesëmarrësit që janë ende pjesë e grupit,” tha Schmidt. “Megjithatë, është e paqartë çfarë do të ndodhë në të ardhmen, dhe kjo tërheqje ka lënë hapësirë për pasiguri mbi vazhdimësinë e hetimeve dhe mbledhjes së provave.”
Që nga fillimi i këtij viti, ICPA ka mbledhur rreth 3,700 prova nga 16 vende të ndryshme, duke përfshirë pamje filmike, dëshmi dëshmitarësh dhe dokumente, që synohet të përdoren për të ngritur akuzat për krime lufte kundër forcave ruse. Ajo që shqetëson më shumë është se ky tërheqje mund të pengojë vazhdimin e këtyre hetimeve dhe mbledhjen e provave të tjera, duke lënë një boshllëk në përpjekjet për të ndjekur penalisht ata që kanë kryer krime në Ukrainë.
Në fillim të vitit 2023, SHBA kishte kontribuar me një milion dollarë për të mbështetur këtë përpjekje, dhe kishte ofruar gjithashtu ndihmë teknike për mbledhjen e dëshmive dhe zhvillimin e bazës së të dhënave. Sidoqoftë, pas këtij ndryshimi, Schmidt ka theksuar se përpjekjet financiare për të mbuluar kostot do të kalojnë tani tek fondet e Bashkimit Evropian, dhe ai shpreson se anëtarët e tjerë të grupit do të kontribuojnë për të siguruar vazhdimësinë e mbledhjes së provave.
“Kostot financiare duhet të mbulohen nga fondet e BE-së,” shpjegoi Schmidt. “Shpresojmë që anëtarët e tjerë të grupit të kontribuojnë në këtë proces për të siguruar se hetimet do të vazhdojnë pa ndërprerje.”
Kjo tërheqje e SHBA-së ka ngritur gjithashtu pyetje në lidhje me angazhimin e Shteteve të Bashkuara në çështjen e krimeve të luftës në Ukrainë. Disa analistë kanë sugjeruar se ky mund të jetë një reflektim i ndryshimeve të politikave të brendshme të SHBA-së dhe një ndërlikim i politikave të jashtme, ku mund të ketë shqetësime rreth përfshirjes në hetimet ndërkombëtare të krimeve të luftës.
Megjithatë, Schmidt ka theksuar se pavarësisht kësaj tërheqjeje, përpjekjet për të mbledhur prova do të vazhdojnë dhe do të përdoren për të mbështetur akuzat që mund të paraqiten kundër individëve dhe grupeve që janë të përfshirë në krimet e luftës në Ukrainë. Ajo që mbetet e paqartë është se si do të ndikojë ky ndryshim në përpjekjet për të zbuluar të vërtetën dhe për të sjellë para drejtësisë ata që kanë kryer krime në Ukrainë.
Në përfundim, pasiguria lidhur me tërheqjen e SHBA-së dhe përpjekjet për të mbledhur prova të mëtejshme mbetet një sfidë për këtë ekip hetuesish, duke vënë në pikëpyetje efektivitetin e hetimeve të mëtejshme dhe mundësinë e ndjekjes penale të atyre që janë përgjegjës për krimet e luftës në Ukrainë.
