GREQI- Media greke “Kathimerini” i ka kushtuar ditën e sotme një tjetër artikull arrestimit dhe proceseve gjyqësore të kryebashkiakut të zgjedhur të Himarës, Fredi Belerit.
Alexandros P. Mallias ish-ambasador i Greqisë në Uashington, Shkup dhe Tiranë, i cili është edhe qytetar nderi i Himarës ka shkruar edhe mëherët për këtë çështje dhe sipas tij dhe për shkeljen e të drejtave të njeriut dhe parimeve të demokracisë në një shtet.
SHKRIMI I PLOTË:
Për nëntë muajt e fundit, Kathimerini ka tërhequr vëmendjen ndaj odisesë gjyqësore të Fredi Belerit, kryebashkiakut të zgjedhur të qytetit me mbizotërim etnik grek të Himarës në Shqipërinë jugore, si dhe ndaj shkeljeve të të drejtave të njeriut, shtetit të së drejtës dhe parimeve të demokracisë që përfshinte përndjekja e tij. Si ish-ambasador i Greqisë në Shqipëri dhe qytetar nderi i Himarës që nga viti 2005, shpresoj të shpjegoj në detaje krizën gjyqësore dhe të alarmoj lexuesit për përmasat e tejkalimit të regjimit shqiptar, me objektivin për të zhdukur minoritetin etnik grek të Himarës.
Bomba parazgjedhore e Ramës
Persekutimi i Fredi Belerit u vu në lëvizje pas vizitës së kryeministrit shqiptar Edi Rama në Himarë më 6 maj 2023. Ai e kuptoi se kandidati i tij i Partisë Socialiste do të mposhtej në zgjedhjet vendore të 14 majit, madje shkoi aq larg në një fjalim shumë agresiv dhe nxitës për të thënë se do të “merrej” me Belerin “personalisht”. Kjo është pikërisht ajo që ai vazhdoi duke vënë në shënjestër presidentin e Partisë Omonoia të Himarës, i cili më 22 dhjetor 2022 kishte organizuar vizitën historike të kryeministrit grek Kyriakos Mistotakis në qytet, ku e prezantoi me gëzim në një tubim të madh të grekëve etnikë.
Dëshmi e një komploti
Sipas versionit zyrtar të ngjarjeve, siç përshkruhet në dosjen e çështjes, autoritetet “kompetente” “aktivizuan” Arsen Ramën, të cilësuar si agjent policie, pasi ai i tha shefit të policisë së Himarës në atë kohë, Ermal Hajdinit, se kishte informacion se Beleri u jepte para zgjedhësve për ta votuar. Hajdini ka deklaruar se ka shqyrtuar pretendimin dhe ka vënë në dijeni prokuroren e Vlorës aty pranë, Matilda Peza, e cila i ka dhënë dritën jeshile për t’i vendosur tela Arsen Ramës dhe për të nisur përgjimin e Belerit.
Arsen Rama nuk ka shpjeguar asnjëherë në gjykatë se si ka ndodhur blerja e votave dhe se si i ka rënë në sy; ai nuk ka mundur të paraqesë detaje të një rasti të caktuar apo edhe dëshmitar të një veprimi të tillë. Kur e shtynë, gjithçka që mund të thoshte ishte se “dikush” ia tregoi incidentin, emrin e të cilit nuk ia mbante mend. Po ashtu, Hajdini nuk ka paraqitur asnjë provë për të justifikuar veprimet e tij. Ndërkohë Peza është deputete e Partisë Socialiste të Edi Ramës dhe është emëruar në detyrën e prokurorit të Vlorës nga vëllai i saj, i cili është kryetar i gjykatës në Vlorë. Edhe pse çështja Beleri ishte jashtë fushës së saj të juridiksionit, veprimet e saj ishin thelbësore.
Mbikëqyrja
Nga shkresat e lëndës rezulton se dy ekipe e mbanin Belerin nën vëzhgim 24 orë në ditë. Gjithashtu u vëzhguan nga afër telefonat, dyqanet dhe vendet ku u mblodhën zyrtarët e Omonias, si dhe zyrat e partisë. Duket se edhe disa mbështetës janë vënë nën vëzhgim, pavarësisht se nuk kishte një urdhër të tillë nga prokurori i Vlorës. Dëshmia më e rëndësishme në lidhje me operacionin e mbikëqyrjes është se ai filloi përpara lëshimit të urdhrit, oraret specifike nuk përmenden në transkriptet e gjykatës, ndërkohë që procesverbali u ngatërrua në mënyrë që datat të mund të përputheshin.
Arrestimi dhe ‘proceset kriminale’
Beleri u arrestua të premten, më 12 maj, dy ditë para zgjedhjeve, teksa po dilte nga një restorant në qendër të Himarës. Lokacioni ka qenë 2 kilometra larg kafenesë ku është bërë blerja e votave dhe nuk ka qenë as dita kur dyshohet se ka ndodhur. Me përhapjen e lajmit për arrestimin e tij, jashtë komisariatit të Himarës u mblodhën një turmë njerëzish, mes të cilëve edhe bashkëpunëtori i ngushtë i Belerit, Pandeli Kokaveshi, i cili gjithashtu u mor në paraburgim. Rama, gjykata e Vlorës dhe më pas ajo e posaçme kundër korrupsionit, SPAK, i prezantoi këto arrestime si të kryera në vend ku të dyshuarit u kapën në flagrancë. Pas arrestimit, Beleri dhe Kokaveshi u transferuan në Vlorë, ku prokurori i qytetit sapo “zbuloi” se Beleri kishte precedentë penalë, çka do të thoshte se ai ishte dënuar në të kaluarën. Më vonë u vërtetua se Beleri kishte një dosje të pastër. Sa herë që është kërkuar një kopje, ajo është kthyer e pastër – me përjashtim të ditës kur ai u arrestua.
Në të vërtetë, komisioni përgjegjës për kujdesin e duhur para zgjedhjeve lokale kontrolloi dy herë historinë e tij kriminale përpara se të pranonte kandidaturën e tij dhe konfirmoi se ishte e pastër. Këtë e tha edhe nëpunësi përgjegjës për dosjet kriminale në gjykatë gjatë seancës së fundit të gjykimit. Për më tepër, një nga autoritetet më të shquara të teknologjisë së informacionit në Shqipëri doli publikisht për të konfirmuar se dosjet kriminale të përdorura nga autoritetet për të mbështetur arrestimin e Belerit ishin të rreme; ai madje demonstroi se si është bërë falsifikimi.
45 euro për votë
Beleri akuzohet se ka paguar 360 euro për të blerë tetë vota, pra 45 euro për votë. Arsen Rama me sa duket kishte një listë me emrat e atyre tetë votuesve, megjithëse kjo nuk iu tregua as Belerit apo askujt në ekipin e politikanit greko-shqiptar. Më tej, lista, siç u zbulua më vonë, përmban emrat e personave që janë të afërm të Arsen Ramës, si dhe të tjerë që dëshmuan nën betim se nuk dinin asgjë për këtë aferë. Disa nuk janë as të regjistruar për të votuar në Himarë. Dëshmia se kreu i policisë së Himarës dhe AR (siç përmendet në dokumentet e gjykatës) komplotuan për të inkuadruar Belerin janë bindëse.
Thirrjet dhe paratë
Sipas “provave” në dosje, si dhe sipas asaj që u lexua në gjykatë nga prokurorët e SPAK-ut, Dorina Bejko dhe Adnan Xholi, mes Arsen Ramës dhe Belerit kanë ndodhur 30 telefonata, ku shumica kanë mbetur pa përgjigje. Ka fotografi të Belerit duke pirë kafe, ku ai flet me punonjësit e stafit dhe një ku pretendohej rrejshëm nga prokurori se po fliste me AR. Më vonë u vërtetua se personi tjetër në fotografi është një njeri i quajtur Thoma Bogdani, i cili madje dëshmoi për ngjarjen. “Dëshmitë” e dorëzuara në gjykatë përfshijnë gjithashtu mesazhe nga WhatsApp që tregojnë stafin dhe miqtë e Belerit që kërkojnë vullnetarë të fushatës dhe i urojnë njëri-tjetrit zgjedhje të suksesshme. Për më tepër, është një video e Kokaveshit duke folur me AR në kafenenë ku dyshohet se ka ndodhur krimi dhe ky i fundit i lexon bashkëpunëtorit të Belerit një listë me emra. Ajo video nuk u shfaq kurrë në gjykatë. Gjithashtu nuk përmendet ndonjë shkëmbim tjetër apo monetar. Arsen Rama nuk mundi të paraqiste paratë që më vonë pretendoi se kishte marrë nga Kokaveshi apo ndonjë dëshmi të ndryshimit të parave kur u pyet nga avokatët e Belerit.
Rrëfimi i një agjenti me pagesë
Dëshmitarët e prokurorisë të thirrur nga prokurorët e SPAK ishin Arsen Rama dhe vëllai i tij Abdul, shefi i policisë Ermal Hajdini, dy banorë të fshatit Dhërmi që ishin në listën e Arsen Ramës dhe dy banorë të Himarës që dyshohet se u ishin premtuar letra greke në këmbim të votën e tyre, sipas hetimeve të prokurorisë. Ajo që është shkelje e rëndë e të drejtave të njeriut dhe e pajustifikuar nga krimi për të cilin akuzohet është se Beleri është i vetmi i dyshuar në mesin e 26 të akuzuarve për krime të ngjashme, të cilit i është caktuar masa e paraburgimit.
Isha në seancën gjyqësore të SPAK. Kur erdhi koha që të dëshmonte Arsen Rama, dëshmitari kryesor i akuzës, gjykata u pastrua nga të gjithë qytetarët, gazetarët dhe politikanët, madje u urdhëruan të dilnin ambasadorin grek dhe vëzhguesit nga Greqia, që dëshmitari të mos “axhitohej. dhe bëni një gabim.” Ai kishte pretenduar se i ishte kërcënuar jeta (seanca ishte në fillim të tetorit), edhe pse vazhdonte të punonte në Himarë dhe të dilte nëpër qytet pa ndonjë problem të dukshëm. Dëshmia e tij ishte e mbushur me kontradikta dhe ishte e paqartë në detaje; Gjithçka që mund të “mbahej mend” ishte të merrte para nga Kokaveshi me urdhër të Belerit. Ai tha pikërisht atë që i thanë të thoshte.
Zbulimi më i madh në atë seancë ishte pranimi i tij për t’u paguar për bashkëpunimin e tij me paratë e marra nga një fond llucë policie. Kreu i opozitës shqiptare, Sali Berisha, është shprehur edhe më herët kundër kësaj praktike, e cila kështu u bë publike dhe doli në gjykatë. Vlen të theksohet se edhe prokurorët e SPAK nuk dinin asgjë për pagimin e dëshmitarit. Gjyqi vazhdoi megjithatë! Dëshmitari i dytë, Hajdini, jo vetëm konfirmoi sa më sipër, por pranoi edhe se i kishte dhënë udhëzime Arsen Ramës, si dhe konfirmoi se informatori kishte një histori të mëparshme kriminale. Këta ishin dy dëshmitarët e vetëm që dëshmuan për prokurorinë – dhe të dy kishin një motiv monetar. Hajdini u promovua, u ngrit dhe u transferua në një post kujdestari në Vlorë.
Sipas ligjit shqiptar, është e paligjshme që një shtetas të detyrojë një tjetër për të kryer një krim. Në këtë rast, megjithatë, është më se e qartë se policia ka orkestruar një skenar me objektivin e kryerjes së këtij krimi të veçantë, gjë që nuk ishte. Edhe sikur të ishte, nuk do të kishte ndodhur kurrë pa Arsen Ramën si agjent provokator.
Dëshmitari i tretë i rëndësishëm, Abdul Rama, vëllai i Arsenit, nuk e ka shfaqur kurrë fytyrën në gjykatë edhe pse janë bërë kërkime për vendndodhjen e tij. Mosparaqitja e tij vonoi gjyqin dhe zgjati burgimin e Belerit me një muaj. Tre ditë pas arrestimit të kryebashkiakut të zgjedhur, Abdul Rama doli në televizionin shqiptar dhe tha ndër të tjera se vëllai i tij po inkuadrohej nga policia dhe se Beleri “asnjëherë nuk iu afrua atyre me qëllim ryshfeti”. Një muaj më vonë dhe pasi u zhduk nga Himare, ai u thirr nga prokurori dhe dëshmoi pikërisht të kundërtën. Nuk është çudi që policia shqiptare po e ka të vështirë ta gjurmojë. Dëshmitarët e tjerë dhanë një deklaratë duke thënë se nuk kishin asnjë lidhje me Belerin, as nuk e njihnin atë apo AR dhe nuk votuan në zgjedhje. Çifti nga Himara, ndërkohë, sqaruan se nuk i janë drejtuar asnjëherë Belerit për letrat greke, pasi ato letra i kanë që nga viti 2009. Prokuroria duket se ka shumë besim te gjykata e SPAK-ut për të paraqitur një rast kaq të dobët. As që u përpoq ta forconte pak.
Ndalimi i gjatë
Mes arrestimit dhe gjyqit, ka pasur gjashtë seanca gjyqësore pothuajse në çdo nivel për çështjen e paraburgimit të Belerit në burg dhe secila përfundoi në favor të vazhdimit të burgimit të tij me arsyetimin e rremë se ai mund të kryejë përsëri të njëjtin krim. Edhe pse zgjedhjet kanë përfunduar, hetimet kanë përfunduar dhe provat nuk mund të ngatërrohen. Beleri fitoi dhe fitorja e tij u konfirmua nga Gjykata Zgjedhore. Nuk ka as rrezik fluturimi, pasi ai ka bërë thirrje të vazhdueshme për t’u lejuar të bëjë betimin. Ai gjithashtu drejton një biznes në Himarë dhe ka shtëpinë dhe familjen e tij atje. Për të mos thënë se ka lloj-lloj masash që mund të merren për të mos ikur. I vetmi person që ka gjasa të përfitojë nga zhdukja e Belerit nga Himara dhe Shqipëria është kryeministri Edi Rama.
Ajo që është shkelje e rëndë e të drejtave të njeriut dhe absolutisht e pajustifikuar me krimin për të cilin ai, një kryetar i zgjedhur i bashkisë, akuzohet është se Beleri është i vetmi i dyshuar në mesin e 26 të akuzuarve për krime të ngjashme, të cilit i është caktuar masa e paraburgimit. Dy kryetarë të tjerë akuzohen për të njëjtën vepër, por ata janë të lirë të vazhdojnë jetën dhe detyrat e tyre zyrtare. Trajtimi paragjykues i Belerit është dëshmi e bollshme e një komploti. Një vendim është ende në pritje nga Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë në lidhje me burgosjen e tij, por është katër muaj me vonesë. Nuk ka asnjë shpjegim logjik për këtë vonesë, përveçse është një taktikë penguese për të penguar Belerin të apelojë në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut në Strasburg, por kryesisht për të mos lejuar që ai të lirohet dhe të bëjë betimin.
Betimi i prishur
Një ditë pas zgjedhjeve bashkiake të 14 majit 2023, Edi Rama pranoi humbjen e partisë së tij në Himare dhe Gjykata Zgjedhore konfirmoi fitoren e Belerit disa ditë më vonë. Çështja e betimit të tij është diskutuar vazhdimisht që atëherë. Pala e tij fillimisht kërkoi një vendim administrativ për t’i dhënë atij një leje të shkurtër në mënyrë që ceremonia të mund të zhvillohej. Drejtori i burgut e refuzoi kërkesën. Megjithatë, ekziston një precedent, pasi leje të ngjashme u janë dhënë ligjvënësve të burgosur për të bërë betimin e tyre në detyrë ose për të votuar disa pjesë të legjislacionit. Madje, disa të burgosurve iu dha edhe leje për të votuar në zgjedhjet e 14 majit.
Pasi u zvarritën për tre muaj, autoritetet e burgut hodhën poshtë ankesat e Belerit dhe i dërguan në gjykatë, duke e kthyer një çështje thjesht administrative në një çështje gjyqësore. Askush nuk besonte se një gjykatë do ta refuzonte kërkesën e tij. Pas kalimit në sistem, kërkesa përfundoi në SPAK, një autoritet i ri gjyqësor i krijuar me burime evropiane. Vendimi i saj i 12 dhjetorit 2023 jo vetëm që i mohoi Belerit lejen për të bërë betimin, pa dhënë as arsyetim, ai praktikisht autorizoi kryeministrin të emëronte kë të donte në vend të tij në Bashkinë e Himarës. U deshën gjithashtu tre muaj për të nxjerrë vendimin e saj. Gjyqtarët e ulur në bankë thjesht ishin të njëjtët që dëgjuan shqyrtimin kryesor. Ndërkohë, ankesa e atij vendimi u dëgjua, dhe u refuzua, nga një prej të njëjtëve gjyqtarë, kur Gjykata e Lartë kërkon që në një seancë të tillë të jenë tre gjyqtarë.
Në pritje të vendimit
Tani jemi afër përfundimit të gjykimit dhe presim vendimin. Beleri tashmë ka kaluar nëntë muaj në burg. Ai nuk u lejua të bënte betimin. Atij nuk i është treguar asnjë butësi. Ankesat dhe demarkset e përsëritura nga Greqia janë injoruar. Ndërhyrjet e Athinës në nivel të Bashkimit Evropian janë nënvlerësuar. Mendimet e mia janë shumë me grekët e Himarës, të cilët duhet të pyesin veten nëse garancitë nga Athina “do të jenë gjithmonë nën krahun e Greqisë” kanë ndonjë kuptim. Ata janë mbledhur rreth Omonias dhe dynden në gjykatë sa herë që ka një seancë për këtë çështje. I kam parë atje dhe kam folur me ta. Ata nuk i kushtojnë vëmendje pasojave që mund të përballen nën regjimin e Ramës. Dhe si po e mban Beleri? Ai po përballet me dinjitet dhe këmbëngulje, “i vetëm kundër aparatit shtetëror”, siç ka thënë edhe vetë. Ai vendosi të priste çështjen dhe refuzoi çdo dhënie e marrë me Ramën. U bënë uvertura, të cilat ai i hodhi poshtë.
Nëse shpallet fajtor, çdo ditë në paraburgim llogaritet si një ditë e gjysmë, që do të thotë se pasi të përfundojë gjyqi, Beleri do të ketë kaluar 15 muaj në burg. Në dënime të tjera të kohëve të fundit për krime të ngjashme, dhe ku provat kundër të pandehurve ishin dërrmuese dhe ata pranuan, asnjë nuk u dënua me mbi një vit dhe asnjë nuk ishte mbajtur në paraburgim. Të gjitha kushtet e paraqitura nga qeveria greke për kryeministrin shqiptar janë hedhur poshtë. Nëse Beleri dënohet, kjo do të interpretohet si shenjë e dobësisë së Greqisë përballë Tiranës dhe minoritetit etnik grek.
Duhet të pranojmë se Beleri është viktimë e paragjykimeve dhe keqdashjes. Sa shpresoj se e kam gabim! Megjithatë, nuk jam optimist për një vendim që do ta lejojë atë të largohet nga burgu dhe të marrë detyrën. Nëse kjo konfirmohet, do të jetë me të vërtetë një shenjë e dështimit të Greqisë për të ushtruar ndikim politik. Do të jetë një tragjedi shqiptare, por me protagonistë grekë.
Mobilizimi i minoritetit etnik grek
Një numër i madh grekësh etnikë demonstruan në qytetin jugor shqiptar të Himarës në gusht 2023, duke kërkuar lirimin e menjëhershëm të kryebashkiakut të zgjedhur Fredi Beleri. Tubimi u organizua nga Omonia, një organizatë që përfaqëson komunitetin etnik grek. Organizatorët kishin shpresuar se ngjarja do të aktivizonte komunitetin ndërkombëtar për të kërkuar lirimin e tij. Gjatë gjithë kësaj kohe, komuniteti ka qëndruar i bashkuar rreth kryebashkiakut të zgjedhur dhe dynden në gjykatë sa herë që ka një seancë dëgjimore për këtë çështje. Zbulimi më i madh në seancën e çështjes ishte pranimi i dëshmitarit kyç të prokurorisë se ai ishte paguar për bashkëpunimin e tij me para të marra nga një fond llucë policie. Edhe prokurorët e SPAK nuk dinin asgjë për pagimin e dëshmitarit.
