TIRANË- Komisioni Evropian publikoi dje raportet vjetore të zgjerimit për Shqipërinë në fushën e demokracisë, sundimit të ligjit dhe kritereve ekonomike. Në raport thuhet se organizatat e shoqërisë civile (OSHC) në Shqipëri operojnë në një mjedis sfidues, përfshirë në lidhje me kërkesat e regjistrimit dhe financimin e kufizuar publik për OSHC-të. Sipas raportit zhvillimi i reformës së administratës publike (PAR) dhe strategjive kundër korrupsionit vazhdoi, por miratimi është ende në pritje.
Gjithashtu në raport thuhet se Shqipëria është mesatarisht e përgatitur dhe ka bërë disa përparime në funksionimin e gjyqësorit. Po ashtu sipas raportit Shqipëria vazhdoi zbatimin e reformës në drejtësi dhe procesin e vetingut, gjë që çoi në përmirësime të ndjeshme në funksionimin e gjyqësorit që duhen ruajtur.
Raporti thekson se SPAK ka vazhduar të japë rezultate të mira duke avancuar më tej në ndjekjen dhe hetimin e çështjeve komplekse antikorrupsion, përfshirë ato që përfshijnë politikanë dhe zyrtarë të nivelit të lartë, si dhe çështjet që përfshijnë mbrojtjen e interesave financiare të BE-së.
Pjesë nga Raporti:
Organizatat e shoqërisë civile (OSHC) në Shqipëri operojnë në një mjedis sfidues, përfshirë në lidhje me kërkesat e regjistrimit dhe financimin e kufizuar publik për OSHC-të. Roli i shoqërisë civile, përfshirë në procesin e negociatave për anëtarësim në BE, duhet të forcohet më tej. Strukturat e krijuara për konsultimin e shoqërisë civile duhet të përforcohen dhe të bëhen plotësisht funksionale. Përveç kësaj, kushtet e nevojshme për përjashtimin efektiv të TVSH-së duhet të vendosen pa vonesa të mëtejshme.
Shqipëria mbetet mesatarisht e përgatitur në fushën e reformës së administratës publike (PAR) . Ajo bëri përparim të kufizuar në përmbushjen e rekomandimeve të vitit të kaluar. Një post i ri i Ministrit të Shtetit për Administratën Publike dhe Kundër Korrupsionit u krijua në janar 2024, i cili siguron një udhëheqje të qartë politike për agjendën e RAP dhe duhet të përmirësojë koordinimin e përgjithshëm të përpjekjeve për reforma. Strategjia e re e Menaxhimit të Financave Publike (PFM) për periudhën 2023-2030 u miratua në qershor 2024 dhe një strategji e re kombëtare kundër mashtrimit do të miratohet deri në fund të vitit 2024. Për të rritur përpjekjet, reformat e mëtejshme antikorrupsion do të shfaqen në Axhenda e Reformës. Zhvillimi i reformës së administratës publike (PAR) dhe strategjive kundër korrupsionit vazhdoi, por miratimi është ende në pritje.
Shqipëria është mesatarisht e përgatitur dhe ka bërë disa përparime në funksionimin e gjyqësorit . Shqipëria vazhdoi zbatimin e reformës në drejtësi dhe procesin e vetingut, gjë që çoi në përmirësime të ndjeshme në funksionimin e gjyqësorit që duhen ruajtur. Përfundimi i procesit të verifikimit në shkallë të parë është i pashmangshëm, i cili është një moment historik i madh me 11 çështje të mbetura nga 805 deri më 3 tetor 2024. Shqetësimet mbeten për përpjekjet për ndërhyrje politike dhe presion mbi sistemin gjyqësor dhe mangësitë në emërimet e bazuara në merita të anëtarëve jo magjistratë të Këshillit të Lartë Gjyqësor (KLGJ) dhe Këshillit të Lartë të Prokurorisë (KLP) dhe të tyre integriteti. Harta e re gjyqësore u zbatua, por ka ende sfida me cilësinë dhe efikasitetin e drejtësisë. Janë miratuar disa akte përgatitore për hapjen e një sistemi të integruar të menaxhimit të çështjeve, por mungojnë alokimet e nevojshme buxhetore, veçanërisht për komponentin gjyqësor.
Shqipëria është mes një niveli përgatitjeje dhe një niveli të moderuar përgatitjeje në luftën kundër korrupsionit dhe ka treguar progres. Vazhdimi i zbatimit të vettingut ka ndikuar pozitivisht në luftën kundër korrupsionit në gjyqësor. Përfundimi i verifikimit të të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve është i afërt në shkallën e parë me 794 çështje të mbyllura nga 805 (98% e totalit). Një tjetër rezultat i drejtpërdrejtë i vettingut u regjistrua në shtator 2024, pasi KPK i referoi 19 çështjeve të verifikimit me elementë prima facie kriminale në prokurori për hetime të mëtejshme, duke ndjekur kështu një rekomandim kyç nga BE.
Struktura e Specializuar për Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) ka vazhduar të japë rezultate të mira duke avancuar më tej në ndjekjen dhe hetimin e çështjeve komplekse antikorrupsion, përfshirë ato që përfshijnë politikanë dhe zyrtarë të nivelit të lartë, si dhe çështjet që përfshijnë mbrojtjen e interesave financiare të BE-së. Kapaciteti i SPAK në hetimet financiare është rritur dhe përdorimi sistematik i hetimeve financiare dhe konfiskimeve të pasurive është përmirësuar. Në përgjithësi, korrupsioni mbetet një shqetësim serioz dhe përpjekjet parandaluese kanë pasur një ndikim të kufizuar. Miratimi i një ligji të gjerë për amnisti penale bëri që 40 persona të dënohen nga gjykatat e SPAK-ut dhe të falen plotësisht dhe 65 të tjerëve të ulet dënimi, gjë që ngre shqetësime. Nevojiten vlerësime të synuara të rrezikut dhe masa të dedikuara për të trajtuar korrupsionin në sektorët më të cenueshëm, duke përfshirë policinë, doganat, menaxhimin e tokës dhe pronës, kadastrën shtetërore dhe prokurimin publik.
