Me socialistët evropianë të zhytur në skandalin e Katargate, konservatorët kryesorë të kontinentit po komplotojnë të bashkojnë forcat me politikanët e djathtë që shpresojnë t’i ndihmojnë ata të mbajnë pushtetin në Bruksel për vitet në vijim.
Askush nuk është më qendror në planet e tyre sesa kryeministrja italiane Giorgia Meloni.
Ndërsa 46-vjeçarja ka trembur politikanët kryesorë për shkak të qëndrimit të saj të ashpër ndaj migracionit, komenteve që lavdërojnë fashizmin kur ajo ishte më e re dhe lidhjeve me figura të ekstremit të djathtë, politikanët kryesorë konservatorë të BE-së po i kapërcejnë shpejt shqetësimet e tyre, ndërsa ata shohin përpara në vitin 2024, kur blloku zgjedh një Parlament të ri Evropian dhe riorganizon gradat e larta të tij.
Në muajt e fundit, konservatorët kryesorë duke përfshirë Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, shefin e Partisë Popullore Evropiane (PPE) Manfred Weber dhe Presidenten e Parlamentit Evropian Roberta Metsola kanë kaluar orë të tëra, kolektivisht, në takime kokë më kokë me kryeministrin italian, shumë nga atë në terrenin e saj të shtëpisë në Romë.
Ideja, sipas konservatorëve evropianë dhe njerëzve në rrethinën e Melonit, është ta sjellë atë në një aleancë të krahut të djathtë që do të kishte ndikim të mjaftueshëm në Parlament dhe Këshillin Evropian për të peshuar në emërimin e vendeve kryesore të punës në BE, duke kompensuar pjesërisht humbjen e kancelares gjermane Angela Merkel nga kampi konservator.
Pritet një çmim i madh nëse ata ia dalin: Shumica e punëve kryesore në institucionet kyçe të BE-së do të merren pas zgjedhjeve – nga presidenti i Komisionit te kreu i Këshillit Evropian, nga lidershipi i Parlamentit Evropian tek kreu i departamentit diplomatik të BE-së.
PPE – një grup ombrellë i partive politike të qendrës së djathtë, duke filluar nga Kristian Demokratët e ish-kancelares gjermane Angel Merkel deri tek Forza Italia e ish-kryeministrit italian Silvio Berlusconi – ka luajtur tradicionalisht një rol të jashtëzakonshëm në politikën e BE-së. Pavarësisht humbjes së Merkelit, anëtarit më të fuqishëm të saj, partia ende kontrollon Komisionin dhe Parlamentin, ku është forca më e madhe, që ndan pushtetin me socialistët, por edhe, në varësi të çështjes, me grupin liberal Renew dhe të Gjelbërit.
Meloni, nga ana tjetër, është presidente e Konservatorëve dhe Reformistëve Evropianë (ECR), një fillim i zjarrtë. E themeluar në vitin 2009, është më e djathta se grupi më i madh i PPE-së dhe përfshin parti si Demokratët e Suedisë së ekstremit të djathtë, Vox e Spanjës dhe Vëllezërit e Italisë së Melonit, të gjithë ata të linjës së ashpër kundër imigracionit.
Ndërsa PPE ka pësuar humbje të mëdha, duke përfshirë Francën dhe Gjermaninë, ECR po rritet. Për partinë më të vendosur, përqafimi i fillimit është një mundësi për të rimarrë një pjesë të pushtetit që është zbehur. Por është gjithashtu një rrezik, nëse një aleancë fuqizon zëra të lartë, radikalë – mendoni Donald Trump dhe Partia Republikane në SHBA – që mbysin udhëheqjen e qendrës.
Për momentin, figurat kryesore në PPE nuk duken të shqetësuar.
“Sigurisht që mund të ketë një aleancë, ndoshta të shtrirë për liberalët”, tha zëvendëskryeministri italian Antonio Tajani në fillim të këtij muaji, duke iu referuar PPE dhe ECR, si dhe liberalëve të grupit Renew, anëtari më i fuqishëm i të cilit është Presidenti francez Emmanuel Macron.
Kjo ndihmon që një aleancë midis ECR dhe PPE është tashmë një realitet në Itali dhe, në një farë mase, në Suedi. Meloni ndan qeverinë e saj me Forza Italia, si dhe Legan, partinë e ekstremit të djathtë të Matteo Salvinit, ndërsa kryeministri konservator suedez Ulf Kristersson sundon me mbështetjen e Demokratëve suedezë. Edhe në Republikën Çeke, kryeministri i lidhur me ECR Petr Fiala qeveris me mbështetjen e dy partive PPE.
I pyetur për mundësinë e një lidhjeje me Melonin, Sekretari i Përgjithshëm i PPE Thanasis Bakolas tha për POLITICO se ai “po mbante një mendje të hapur. Unë dua të rris tendën time… Nuk e kuptoj pse nuk mund ta luaj këtë lojë politike siç luhet në çdo vend tjetër.”
Anëtarët e tjerë të PPE janë më skeptikë.
Për konservatorët polakë në PPE, për shembull, bashkimi i forcave me ECR-në do të ishte “vetëvrasje” pasi do të nënkuptonte bashkim me armiqtë e tyre, Partinë e Drejtësisë dhe Ligjit kundër BE-së së djathtë përpara zgjedhjeve në vjeshtë. “Ne duam një Evropë më të fortë”, tha Andrezj Halicki, kreu i delegacionit të Polonisë në PPE. “Ata [Ligji dhe Drejtësia] duan një Evropë më të dobët. Nuk ka urë”.
Kristian Demokratët e Gjermanisë janë gjithashtu të kujdesshëm për një lidhje.
Disa kritikë shqetësohen se një aleancë PPE-ECR mund t’u hapë rrugën politikanëve euroskeptikë për të fituar poste të larta në institucionet evropiane, duke e çuar dhelprën në kurbën proverbiale pas një të ashtuquajturi kordon sanitair, që ka mbajtur jashtë pushtetit figurat e ekstremit të djathtë në Evropë për dekada.
Prandaj gjuha e kujdesshme e zyrtarëve konservatorë për një aleancë të mundshme po rritet. Ata nuk duan ta gjuajnë Melonin nga ECR, thonë ata. Ata nuk duan as një aleancë formale, përderisa ligji dhe drejtësia janë në foto. Në vend të kësaj, sipas një zyrtari të lartë të PPE-së, i cili kërkoi të mos përmendet emri, “çështja është nëse duhet të flasim me të [Meloni]”.
Ky bashkëpunim PPE-ECR më pas mund të ndryshojë balancën e fuqisë në Parlamentin Evropian dhe në Këshillin Evropian ku takohen liderët.
“Në takimin e saj të parë në tryezën e Këshillit, ajo mbështeti shkurtimin e parave për Viktor Orban”, shtoi zyrtari i lartë i PPE, duke iu referuar kryeministrit të Hungarisë, i cili është i përfshirë në një përballje me BE-në për sundimin e ligjit. “Unë me të vërtetë mendoj se ne duhet ta shikojmë këtë për të kaluar në qendër dhe të shohim se si mund të flasim së bashku”.
Cilado qoftë natyra e çdo aleance, kjo është e qartë: Në Itali, Meloni është në vendin e shoferit, duke tërhequr konservatorët e zakonshëm. Dhe megjithëse kjo do të jetë e vështirë të përsëritet në nivel të BE-së ku PPE pritet të mbetet më e fortë se ECR, lëvizja e saj drejt qendrës synon të ndryshojë natyrën e BE-së.
“Italia është bërë laboratori i qendrës së djathtë, ku e djathta po udhëheq dhe të moderuarit e PPE-së janë tërhequr së bashku”, tha Marco Damilano, një analist politik që ka një emision në Rai, televizionin shtetëror të Italisë.
“Nacionalistët si Meloni lëvizin drejt BE-së – por drejt BE-së ata kanë në mendje”, shtoi ai. Me fjalë të tjera: kompetenca më të kufizuara për Brukselin dhe më pak federalizëm.
Kur je ne Romë
Megjithatë, përpara se të shkojë më tej me Melonin, konservatorët synojnë të sigurojnë që ajo të jetë në linjë me ta për mbështetjen e vazhdueshme të BE-së për luftën në Ukrainë dhe çështjen shumë të rëndësishme të migrimit.
Në pikën e parë, zyrtarët e PPE janë të qetësuar nga fakti se Meloni ka emëruar një ish-ambasador të NATO-s, Francesco Talò, si këshilltar të saj diplomatik.
Në pikën e fundit të migrimit, është një ekuacion më i ndërlikuar. BE po përgatitet për valë të mëtejshme emigrantësh në muajt e ardhshëm, mes planeve të diskutueshme për të reformuar rregullat e azilit që do të zyrtarizonin se si mbrohen kufijtë e jashtëm të bllokut dhe se si emigrantët që hyjnë shpërndahen midis vendeve.
Nëse Meloni ndahet me liderët e PPE-së për migracionin, për shembull duke krijuar një krizë të re mbi ardhjet e emigrantëve, kjo mund të diktojë planet e tyre të përcaktuara mirë për një aleancë. Ekzistojnë gjithashtu shqetësime për faktin se ajo i përket një partie të djathtë, Vëllezërit e Italisë, që mund ta kthejë atë në të djathtë për çështje të tilla si të drejtat e LGBTQ – ose afërsia e saj me foshnjën e tmerrshme të Evropës, Orbán.
Prandaj përpjekjet intensive të liderëve konservatorë për të kaluar kohë me të përpara mbledhjes së Këshillit të BE-së në Bruksel më 9-10 shkurt.
Gjatë një udhëtimi të fundit në Romë, qëllimi i deklaruar i të cilit ishte të mbante një fjalim për ish-Presidentin e Parlamentit Evropian David Sassoli, von der Leyen kaloi më shumë se një orë me Melonin në selinë e saj të qeverisë. Zyra italiane e përshëndeti takimin si një “mundësi të shkëlqyer për një shkëmbim pikëpamjesh” përpara një mbledhjeje të liderëve evropianë në shkurt, dhe presidenti i Komisionit e quajti atë një “kënaqësi” në Twitter.
Takimi erdhi disa ditë pasi Weber, kreu i PPE, u grumbullua me Melonin në ngjarjen e funeralit të Papa Benediktit në Romë, dhe vetëm disa javë pasi Meloni u takua me Metsola, president i Parlamentit Evropian, në Bruksel. Për të dy të mëdhenjtë e Brukselit, ishte takimi i dytë me liderin italian.
Në të vërtetë, për njerëzit në rrethinën e Melonit, Metsola është një personazh kyç në çdo lidhje të mundshme midis EPP dhe ECR. “Metsola është një figurë urë [me PPE] në nivel vlerash. Ajo është një konservatore dhe është e lehtë të gjesh tek ajo pikën e ekuilibrit midis grupit tonë dhe PPE-së,” tha Nicola Procaccini, një eurodeputete e Brothers of Italy shumë afër Melonit.
Shumë zyrtarë në Bruksel thonë se presin që ajo të jetë kandidatja e ECR-EPP për postin e presidentes së Komisionit Evropian – një aleancë që tashmë e ka dëshmuar vlerën e saj në Parlament.
Vetë Metsola u zgjodh me mbështetjen e ECR-së, si dhe ish-shefi i saj i kabinetit, Alessandro Chiocchetti, për rolin e sekretarit të përgjithshëm të Parlamentit.
Fundi i BE-së siç e njohim ne?
Pyetja e madhe që mbetet është nëse mbështetja e figurave të ECR-së si Meloni do të mjaftonte për të konsoliduar pushtetin e së djathtës në Bruksel – apo nëse ata do të duhej të shikonin më larg. Në Parlament, edhe me partinë e Melonit të mbledhur pas saj, EPP-së do t’i mungonte një shumicë, sipas parashikimeve aktuale nga Sondazhi i Sondazheve të POLITICO.
Blloku i krahut të djathtë do të kishte nevojë për mbështetje më të gjerë – për shembull nga partia qendrore e Macron Rinovimi. “Qeveria e tij është në thelb e qendrës së djathtë, nuk do të përjashtoja që Macron të vendoste kapelën e tij në një zgjedhje të mundshme të Metsola” si kreu i Komisionit me mbështetjen e ECR, tha një zyrtar i BE-së.
Një zëdhënës i grupit Renew e mohoi këtë mundësi. “Ne gjithmonë do të luftojmë për një koalicion pro-evropian. Se nuk është e negociueshme”, tha zëdhënësi. “Pavarësisht rritjes së partive populiste, Renew Europe beson se zgjedhjet fitohen në qendër”.
Në çdo rast, menaxhimi i një aleance kaq të gjerë mund të jetë sfidues. Marrëdhëniet midis qeverisë së Melonit dhe Francës kanë nisur të zymtë për shkak të një mosmarrëveshjeje për një anije migrantësh që Meloni kishte refuzuar ta linte të ankorohej në Itali. Megjithatë, ka shenja lëvizjeje pas një telefonate javën e kaluar midis Macron dhe Melonit.
Për Melonin, gjithashtu, mund të ketë një avantazh për t’u bërë aleatë me PPE. Me borxhin publik rekord, Italia ka nevojë për atë lloj mbështetjeje të BE-së që mund të ofrojë një lidhje. Të qenit e fortë në Romë dhe e dobët në Bruksel “mund të jetë vdekjeprurëse” për të, tha Damilano, analisti politik italian.
