Sapiensët janë një specie inteligjente dhe bashkëpunuese, ndërtuan piramidat dhe sunduan atomin që pas braktisjes së rolit të majmunit. Ne kemi kapërcyer pothuajse të gjithë kufijtë e natyrshëm me besimin se përparimi u identifikua pikërisht me kapërcimin e atyre kufijve. Dhe këtë e bëmë me pajisje teknologjike që rriten vit pas viti, duke u bërë më të pazëvendësueshme se kurrë.
Është e vështirë të kujtosh, qoftë edhe duke shqyrtuar me kujdes të dhënat shkencore, një vit më të tmerrshëm se 2022 për atë që ka të bëjë me mjedisin dhe sapiens-ët. Është edhe më e vështirë të imagjinohet nëse mund ta kujtojmë atë si një nga më të mirët në të ardhmen e afërt, gjë që do të ndodhë nëse nuk merren masa serioze ndaj mjedisit. Dhe ky nuk është një parashikim pesimist, por një ekzaminim i arsyetuar.
Çdo parametër mjedisor që duam të marrim në konsideratë, në çdo profil dhe gjerësi, ka treguar kufijtë e tij këtë vit, që janë kufijtë e zhvillimit të një njerëzimi që nuk dorëzohet për të kërkuar një harmoni më fitimprurëse për t’ju imponuar botës natyrore. Nga pikëpamja klimatike, vlen të kujtohet se temperaturat e ajrit dhe detit të arritura në vitin 2022 janë më të ngrohtat se kurrë më parë.
Dhe se e gjithë kjo varet në mënyrë të padiskutueshme nga aktivitetet tona prodhuese: duke djegur lëndët fosile, ne sapiensët gjenerojmë dioksid karboni i cili nuk do të kishte marrë pjesë në ciklet natyrore, nëse nuk do të donim ne, por sot është në një nivel që nuk ka arritur kurrë më parë.
Asnjë veprim serioz nuk është ndërmarrë në asnjë COP, konferencë apo samit për të zbutur ndryshimet klimatike, thjesht deklarata. Gjërat janë edhe më keq për sa i përket pasurisë së jetës, biodiversitetit. Në Cop15 që sapo ka përfunduar, u ra dakord për mbrojtjen e 30% të biodiversitetit të planetit: një masë më e mirë se zero, por që është ende kryesisht e pamjaftueshme.
Askush në Tokë nuk kujdeset për gjallesat e tjera, duke përfshirë bimët. Dhe kështu, ne gjithashtu mashtrojmë veten se shkatërrimi i ekosistemeve është i parëndësishëm, duke injoruar se shërbimet që na ofron natyra pa pagesë variojnë nga ajri i pastër deri te ruajtja e CO2.
Shkalla e zhdukjes së gjallesave është edhe më e lartë sot se sa ishte përpara pesë zhdukjeve të mëdha masive të kaluara që kanë shënuar historinë e jetës në Tokë, por ne mashtrojmë veten. Ne nuk jemi të interesuar për biodiversitetin, po aq sa për humbjen e disa jetëve, përshembull të pasagjerëve të një avionic që rrëzua, ne e konsiderojmë të parëndësishme një insekt ose bime.
Por zhdukja e një specieje sjell gjithmonë zhdukjen e një tjetri, e kështu me radhë deri në katastrofë. Zjarret e vitit 2022 ishin kolosale dhe prekën gjithashtu stepat siberiane, si dhe përvëluan Mesdheun.
Ndryshimi i klimës ka lejuar një fillim më të shpejtë dhe një përhapje më të gjerë. Nga zjarri dhe thatësira e madhe, duke pasur parasysh gjendjen e krizës së akuiferëve nëntokësorë, lumenjve dhe liqeneve të planetit Tokë, jemi në grahmat e një thatësire që është parë rrallë në të kaluarën, pavarësisht nga reshjet e shumta të vjeshtës.
Me shpyllëzimin ne kemi zbërthyer kutinë e patogjenëve të Pandorës. Por ajo që bie më në sy është indiferenca përballë degradimit të mjedisit dhe ngjarjeve natyrore të shndërruara në katastrofa për shkakun tonë, gjithmonë të gatshëm ashtu siç jemi ne për t’ia atribuar fajin perëndive, fatit dhe shansit.
Ashtu si banorët e ishullit të famshëm, të cilët, të goditur për vdekje nga rrëshqitjet e baltës, ua atribuan dëmet praktikave të të ndërtimit, por në fakt, ishte lakmia e tyre. Këta jemi ne: njerëz të epokës së gurit (mendërisht dhe emocionalisht), por me teknologji. Duke akumuluar sikur nuk ka të nesërme që me siguri, me këto hapa, nuk do të jetë e mirë.
